2016.10.12 -Хүнсний бүтээгдэхүүнийг бүрэн шошгожуулах шаардлагатай байна- МХЕГ-аас хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний шошгололт буюу Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.3-12.7 дахь заалтын хэрэгжилтэд хийсэн тандалт судалгааны дүнг танилцуулж, зөвлөгөө өгөх хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа. Засгийн газрын 100 хоногийн арга хэмжээний хүрээнд хийсэн энэхүү хэлэлцүүлэгт хүнс импортлогч, худалдаа эрхлэгчид, иргэд оролцсон юм. Тандалт судалгаанд 21 аймаг, нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж буй мал амьтны гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүний анхан шатны үйлдвэрийн 279, ургамал, ургамлын гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүний анхан шатны бэлтгэн нийлүүлэх, хадгалж савлах, худалдаалах үеийн 261, хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч 445, худалдаа үйлчилгээ эрхлэгч 964, импортлогч аж ахуйн нэгж 120, нийт 2069 хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгчийн давхардсан тоогоор 6420 нэр төрлийн хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг хамруулав. Тандалт судалгааны явцад давхардсан тоогоор 3327 зөрчил илрүүлснээс газар дээр нь 62.1 хувийг арилгуулж, улсын байцаагчийн 731 заалт бүхий 173 албан шаардлага, зөвлөмж хүргүүлсэн байна. Ингэснээр хэрэгжилт 68.7 хувьтай, гүйцэтгэлд нь хяналт тавин ажилласнаар биелэлт 75.5 хувь болж, албан шаардлага, зөвлөмжийн хэрэгжилт 6.8 хувиар өссөн. Гэсэн хэдий ч хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгчдийн дотоод хяналтын тогтолцоо бүрэн хэрэгжээгүй, худалдаа эрхлэгчдийн хууль эрх зүйн мэдлэг сул байгаатай холбоотойгоор хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний шошгололттой холбоотой зөрчил буурахгүй байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл хүнсний сүлжээний үе шат бүртээ бүтээгдэхүүний шошгыг хянаж хүлээн авч бие биедээ хяналт тавьж ажиллаж хэвшээгүй байна. Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.3-12.7 дахь заалтын хэрэгжилт хэрхэн хангагдсан эсэхийг хүнсний сүлжээний үе шатаар бүрээр, хуулийн заалт тус бүрээр харьцуулж улсын хэмжээнд дүн шинжилгээ хийхэд: Тандалт судалгаанд хамрагдсан 6420 нэрийн хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнд шошгын мэдээлэл шаардлага хангаагүй 3327 зөрчил илэрсэнээс багцалсан болон жижиглэн савласан тохиолдолд шошгоны мэдээллийг бүрэн тусгаагүй 23.7, хаяг шошгоны хэлний зөрчилтэй 19.5, хадгалах болон хэрэглэж дуусах хугацаа хэтэрсэн 14.5, буруу шошголсон 12.3, олон улсад хэрэглэдэг тэмдэг, тэмдэглэгээг тавиагүй 7.5, шошгон дээр заасан нөхцөлд хадгалаагүй зөрчил 5.7 хувь илэрлээ. Тандалт судалгаанд 2069 хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгчийг хамруулахад Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн шошгололттой холбоотой заалтуудын хэрэгжилт улсын хэмжээнд дунджаар 53.3 хувьтай байна. Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн хэрэгжилтийг хүнсний сүлжээний үе шат бүрээр нь гаргавал мал, амьтны гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүний анхан шатны үйлдвэрлэлийн хүнсний бүтээгдэхүүний шошгололт 51.5, ургамал, ургамлын гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүний анхан шатны үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүнд 39.0, хүнсний үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнд 52.8, худалдаалж буй бүтээгдэхүүнд 46.6, импортын хүнсний бүтээгдэхүүнд 76.6 хувьтай байна. Мал амьтан, ургамал, ургамлын гаралтай анхан шатны үйлдвэрлэлд гарал үүслийн гэрчилгээтэй бүтээгдэхүүн зах зээлд нийлүүлэгдэх нөхцөл бүрдээгүйгээс гарал үүсэл нь тодорхойгүй, шошгогүй бүтээгдэхүүнийг зах зээлд нийлүүлж, худалдаалах үндсэн шалтгаан болж байгаа юм. Зөрчлийн дийлэнх буюу 38.6 хувь нь нийслэлд, 9.3 хувь нь Өмнөговьд, 7.9 хувь нь Увсад, 7.5 хувь нь Завханд, 6.6 хувь нь Хөвсгөлд, 6.3 хувь нь Баянхонгор аймагт илэрсэн байна. Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний шошгололтын байдалд хийсэн тандалт судалгааны дүнг МХЕГ-ын дэд даргын зөвлөлийн хуралдаанаар хэлэлцэж, хурлын шийдвэр, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаарх саналыг холбогдох яам, агентлаг, аймаг, нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газруудад хүргүүлсэн. Цаашид хууль эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох, шинээр холбогдох журмыг яаралтай боловсруулан баталж мөрдүүлэх, хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг хүнсний сүлжээний бүх үе шатанд хуульд заасан шаардлагын дагуу бүрэн шошгожуулах; Харагдах байдлаар нь шинж чанарыг тодорхойлох боломжтой хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний шаардлагатай мэдээллийг дагалдах хуудсанд тусгаж нэвтрүүлэх талаар заавар, журам боловсруулж мөрдүүлэх; Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний шошгын мэдээллийн талаар хэрэглэгчдийг үнэн зөв, бодит мэдээллээр хангах талаар зөвлөмж боловсруулж үйлдвэрлэл, худалдаа эрхлэгч, хэрэглэгдэд хүргэх, сургалт, сурталчилгааг бүх шатанд зохион байгуулж, болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх чадавхийг дээшлүүлэх ажлыг төрийн болон төрийн бус байгууллагуудтай хамтран хийх; Хаяг шошгын зөрчилтэй, буруу шошголсон, хуурамч түүхий эд, бүтээгдэхүүнд тавих хяналтыг чангатгах шаардлагатай байна.

2016.10.07 Дорноговь аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газраас 2016 онд төлөвлөгөөт хяналт шалгалтанд эмнэлэг, эрүүл мэндийн төв, хүнсний үйлдвэр, үйлчилгээ, ерөнхий боловсролын сургууль зэрэг нийт 14 байгууллагыг хамрууллаа. Хяналт шалгалтын явцад эрсдэлтэй үнэлэгдсэн эмнэлэг, сургууль, хүнсний байгууллагад улсын албан шаардлага, актаар өгсөн үүргийн хэрэгжилтэд гүйцэтгэлийн хяналт шалгалт хийжээ. Дорноговь аймгийн Нэгдсэн эмнэлэг өгсөн үүргийн хэрэгжилт 40 хувьтай, эрсдлийг 21.4 хувиар бууруулсан бол Замын-Үүд сум дахь Нэгдсэн эмнэлэг үүргийн хэрэгжилт 55 хувьтай, эрсдлийг 29 хувиар бууруулсан байна. Мөн “Хөхтэнгэрийн цахиур” ХХК-ийн үйлдвэрлэлийг хяналтын хуудсаар шалгахад 81 оноо буюу 28.4 бага эрсдэлтэй үнэлэгдэж, улсын байцаагчийн албан шаардлагаар өгсөн үүргийн хэрэгжилт 66.6 хувьтай байжээ. Тус компани өмнөх шалгалтаар 38.4 буюу дунд эрсдэлтэй үнэлэгдэж байсан юм. Түүнчлэн Дорноговь аймгийн Сайншанд сумын тавдугаар сургууль болон “Үдийн цай” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байгаа “Зүүн хөөвөр” ХХК-д гүйцэтгэлийн хяналт шалгалт хийхэд бага эрсдэлтэй үнэлэгджээ. Эмнэлгийн стандартад заасны дагуу хүний нөөцөөр хангаагүй, мэргэжлийн тусламж үйлчилгээг бүрэн үзүүлдэггүй, эмч мэргэжилтнүүд үйл ажиллагаандаа стандарт дүрэм журмыг тогтмол мөрддөггүй, эмнэлгийн тусламжийн чанарын алба, сувилахуйн алба, эмзүйн алба, халдвар хяналтын албаны үйл ажиллагаа тогтмолжоогүй, барилга байгууламжид урсгал, их засварыг хийдэггүй, эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй зэрэг багагүй зөрчил илэрсэн байна. Иймээс эдгээр зөрчлийг арилгуулах, дотоод хяналтыг тогтмолжуулах, эрхзүйн чиглэлээр мэдээлэл өгөх зорилгоор “Эмнэлгийн анхан шатны бүртгэл маягтын хөтлөлтийн асуудал”, “Эмнэлзүйн эрсдэлийг бууруулах нь”, “Халдвар хяналтын зарчим”, “Гарын эрүүл ахуй” сэдвээр сургалт, мэдээлэл хийж Замын-Үүд сум дахь Нэгдсэн эмнэлгийн 62, аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн 78 мэргэжилтнийг хамруулжээ.

2016.06.16 МХЕГ–ын Даргын зөвлөлийн ээлжит хуралдаан болж Төв аймгийн Газрын харилцаа, барилга хот байгуулалтын газарт хийсэн шалгалтын дүнгийн талаар хэлэлцлээ. МХЕГ–ын Байгаль орчин, газар геодези, зураг зүйн хяналтын улсын ахлах байцаагч Г.Нарантуяа, Д.Бямбадулам, Төв аймгийн МХГ-ын Байгаль орчин, газар геодези, зураг зүйн хяналтын улсын байцаагч Б.Наранцэцэг нарын бүрэлдэхүүнтэйгээр хяналт шалгалтыг хийв. Төлөвлөгөөт шалгалтаар аймгийн Засаг дарга, зарим сумын Засаг дарга тухайн жилийн газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд тусгагдаагүй байршилд дуудлага худалдаа, төсөл сонгон шалгаруулах зарчмыг баримтлалгүй газар олгосон зөрчил гарсан байна. Мөн Сэргэлэн, Алтанбулаг, Аргалант, Эрдэнэ сумын нутагт Монгол Улсын томоохон цогцолбор болох Салхин станц, Цементийн үйлдвэр, Майдар цогцолбор, Цонжин болдог, 13-р зуун, Олон улсын нисэх онгоцны буудал, хурдны зам зэрэг төсөл хөтөлбөр хэрэгжиж байгаа боловч тэдгээрийг газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөөнд тусгаагүй, хэрэгжүүлж байгаа газар зохион байгуулалт ерөнхий төлөвлөгөө нь өнөөгийн шаардлагад нийцэхгүй байв. Зуун мод, Сэргэлэн сумын хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө хийгдээгүй, төлөвлөлтгүй газар олголт хийгдэж байгаа зэргээс харахад Төв аймгийн ГХБХБГ нь улс орны нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн хэрэгцээний дагуу газар, газрын баялгийг ашиглалтын явцад гарах төлөв байдлын өөрчлөлтийг урьдчилан харж газрын менежментийн бодлого, бүсчилсэн төлөвлөлтөөр дамжуулан газрыг үр ашигтай, зохистой ашиглах, хамгаалах нөхөн сэргээх, газрын эдийн засгийн чадавхи, нөөцийг нэмэгдүүлэх үүргээ биелүүлж чадахгүй байна гэж ажлыг хэсэг дүгнэжээ. Энэ талаар ГХБХБГ-аас аймгийнхаа ИТХ-д Газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөөг боловсруулах шаардлагатай байгааг уламжилсан ч өнөө хүртэл арга хэмжээ авч ажиллаагүй байна. Шалгалтаар илэрсэн зөрчлийн шалтгаан нь тус Төв аймгийн газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөө нь өнөөгийн шаардлага хангахгүй болсон, төрийн байгууллагууд тус тусдаа мэдээллийн сан үүсгэсэн, ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч, тусгай хамгаалалттай газар нутагт газар ашиглагчдын мэдээлэл газрын кадастрын мэдээллийн санд нэгтгэгдээгүй, газрын харилцааны асуудлаар төрийн захиргааны байгууллагууд уялдаагүй ажилласан, нийслэл, хил залгаа сумуудад хилийн цэс маргааны асуудал шийдэгдээгүйтэй холбоотой аж. Тиймээс МХЕГ-ын Даргын зөвлөлөөс хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах, шалгалтаар илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар аймаг, сумын удирдлагад хугацаатай даалгавар өгч, биелүүлэхийг үүрэг болголоо гэж МХЕГ-ын Гадаад харилцаа, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Эмийн замбараагүй хэрэглээнээс монгол хүний ген, үндэсний аюулгүй байдалд сөрөг нөлөө үзүүлэх нөхцөл бүрджээ МЭРГЭЖЛИЙН ХЯНАЛТЫН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР ЭМИЙН ЗАМБАРААГҮЙ ХЭРЭГЛЭЭНЭЭС МОНГОЛ ХҮНИЙ ГЕН, ҮНДЭСНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛД СӨРӨГ НӨЛӨӨ ҮЗҮҮЛЭХ НӨХЦӨЛ БҮРДЖЭЭ -“ЭМИЙН ЗОХИСТОЙ ХЭРЭГЛЭЭ” АЯН- “ЗУУНЫ МЭДЭЭ” СОНИН 2016.04.18 ДАВАА №77/5263/ Монгол Улсын Засгийнгазраас 2016 оныг “Хэрэглэгчийнжил” болгонзарласантай холбогдуулан иргэдийг эмчилгээнийөндөридэвхтэй, аюулгүй, чанарынбаталгаатайэмээрхангах,эмчийнзааврындагууэмхэрэглэх, эмчийн жорбичилт, эмийгжорооролгох байдлыг төлөвшүүлэх зорилгоор “Эмийн зохистой хэрэглээ” сарын аяныг зохион байгуулсан билээ. МХЕГ-ын Даргын Зөвлөлийн ээлжит хурлаар уг аяны дүнгийн талаар хэлэлцсэн юм. Энэхүү хуралд МХЕГ-ын Удирдах зөвлөлийн гишүүдээс гадна Эрүүл мэнд, спортын яам, ЭМХҮТ, Эм холбоо, Эм хангамжийн байгууллагын холбоо, НДЕГ, НМХГ-ын. төлөөлөгчид оролцов. Энэ үеэр МХЕГ-ын дарга Ц.Шаравдорж хэлэхдээ “Зохисгүй хэрэглэж байгаа эм бол хор. Тиймээс иргэдийг эмийн зохистой хэрэглээнд төлөвшүүлэх нь бидний аяны үр дүн байх ёстой. Эмийг зохистой хэрэглэх ёcтой гэдгийг нийгэмд мэдрүүлэх эхний алхамыг амжилттай хийлээ. Гэхдээ ингээд өнгөрч болохгүй. Аяны хүрээнд хийсэн ажлуудыг цаашид тогтмолжуулж, гарах үр дүнгийн төлөө энд цугласан холбогдох байгууллагууд дор бүрдээ хичээж ажиллах хэрэгтэй байна. Учир нь эмийг импортоор оруулж ирэх худалдаа бизнес болтлоо цэцэглэн хөгжлөө. Энэ нь эргээд эмийн замбараагүй хэрэглээг бий болгосноор антибиотикт дасалтай болгож, монгол хүний генд нөлөөлөх аюулыг нүүрлүүлээд байна гэдгийг онцлон тэмдэглэж байлаа. Ийнхүү “Эмийн зохистой хэрэглээ” сарын аяныг зургаан бүлэгт хамаарах 24 ажил бүхий нэгдсэн төлөвлөгөөний хүрээнд өнгөрөгч гуравдугаар сарын 01-нээс энэ сарын сарын 01-ний хооронд улсын хэмжээнд зохион байгуулж, Монголд эмийн зохистой хэрэглээ өнөөдөр ямар түвшинд байгаа талаархи мэдээллийг хүргэе. Амоксициллинийг 95 янзаар эмийн бүртгэлд бүртгүүлжээ "Эмийн зохистой хэрэглээ" аяны хүрээнд хяналт шинжилгээ, тандалт судлагаа, урьдчилан сэргийлэх хяналт, төлөвлөгөөт хяналт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээ зэрэг хяналтын бүхий л төрлөөр эмийн чанар, аюулгүй байдлыг хангуулах ажлыг зохион байгуулсан юм. Монгол Улсын эмийн бүртгэлд нийт 4000 орчим эм бүртгэгдсэнээс 597 нь нянгийн эсрэг үйлчилгээтэй /антибиотик/ эм байна. Эдгээр антибиотикуудаас амоксициллин 95, ципрофлоксацин 52, ампициллин 40, метранидазол 27, бензилбензоат пенициллин 24,цефтриаксон 23, азитромицин 16, цефатаксим14, цефазолин 10, доксициклин найман янзаар тус тус бүртгэгдсэн байх жишээтэй. Ялангуяа амоксициллин, ампициллин, ципрофлоксацин нь нийт бүртгэгдсэн антибиотикуудын 35,3 хувийг эзэлж байна. Нэг эмийг ийнхүү олон янзаар бүртгэсэн нь эмчийг жор бичихэд төөрөгдөлд хүргэдэг ажээ. Түүнчлэн иргэдийн хэрэглэж байгаа эмийн эмчилгээний идэвх нь ямар түвшинд байгааг тодруулахын тулд “Антибиотикийн идэвх тодорхойлох” хяналт шинжилгээг хийлээ. Монгол Улсын зах зээлд худалдаалагдаж байсан дотоодын долоон эмийн үйлдвэр /Тунфарм, Армон, Дэгдфарм, Моносфарм, Нахиа, Шинэбат, Шинэ нахиа/, 35 улсын импортын 75 үйлдвэрийн 82 нэрийн эмээс дээж авч МХЕГ-ын ХАБҮЛЛ-ийн Эмийн хяналтын итгэмжлэгдсэн лабораторид шинжлүүлэв. Шинжилгээнд хамрагдсан эмүүд фармакопейн шаардлага хангаж байгаа боловч үйлдвэрлэгчдийн эмийн идэвх нь зөвшөөрөгдсөн интервалийн хүрээнд харилцан адилгүй байлаа. Эмийн 20 үйлдвэр үйл ажиллагаагаа зогсоосон байв Эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагаас эмийн 36 үйлдвэр тусгай зөвшөөрөл авсан байдаг. Гэвч эдгээр үйлдвэрийн 58,3 хувь буюу 20 үйлдвэр МХЕГ-аас зарлагдсан төлөвлөгөөт шалгалтын үеэр үйл ажиллагаа явуулаагүй зогсоосон байгаагаа мэдэгджээ. Тодорхой шалтгааны улмаас зарлагдсан шалгалтын хугацаанд үйл ажиллагаагаа явуулаагүй байсан 20 эмийн үйлдвэрт нөхөн шалгалт явуулахаар боллоо. Харин үйл ажиллагаа явуулж байгаа 15 үйлдвэрийг төлөвлөгөөт хяналт шалгалт, хяналт шинжилгээнд хамруулан зах зээлд худалдаалагдаж байсан 20 нэрийн эмнээс нь дээж авч ХАБҮЛЛ-ийн Эмийн хяналтын итгэмжлэгдсэн лабораторид шинжлүүллээ. Гэтэл 15 хувь нь чанарын шаардлага хангаагүй дүнтэй гарсан тул эм, бүтээгдэхүүнийг нь зах зээлээс эргүүлэн татуулж хуулийн дагуу холбогдох арга хэмжээг авав. Тухайлбал, "Тунфарм" эмийн үйлдвэрийн "Хлорамфеникол" 0,5 N10 жингийн хэлбэлзэл дутуу, "Мон-Адонис" эмийн үйлдвэрийн 2%-200 мл-ийн савлагаатай "Витамин С" уусмалын дүүргэлт хангалтгүй, "Мерит" эмийн үйлдвэрийн 200мл-ээр савласан "Аньсны витаминт" шүүсэнд спиртийн агууламжгүй гарсан байх жишээтэй. Хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулах зорилгоор есөн байгууллагад нийт 94 заалт бүхий албан шаардлагаар үүрэг даалгавар өгчээ. Мөн МХЕГ-аас 2014 онд хийсэн шалгалтаар 27 эмийн үйлдвэрийн 1176 нэрийн эм, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүний дөнгөж 329 нь Монгол Улсын эмийн бүртгэлд бүртгэгдсэн байсан таагүй дүн үзүүлсэн байдаг. Харин өнгөрсөн сарын байдлаар 76 хувь буюу 893 нэрийн эм улсын бүртгэлд бүртгэгдэж, бүртгэлтэй эмийн тоо 48 хувиар өсчээ. Гэвч 24 хувь нь улсын бүртгэлд бүртгэгдээгүй байгаа нь холбогдох хуулийн заалт бүрэн хэрэгжихгүй байгааг харуулсаар.... Эмийн бүртгэлд бүртгэгдээгүй эмэнд импортын зөвшөөрөл олгожээ Иргэдийг хуурамч болон улсын бүртгэлд бүртгэгдээгүй, бүртгэлийн загвараас зөрүүтэй, лабораторийн шинжилгээний үзүүлэлтээс бусад үзүүлэлтээр чанар, стандартын шаардлага хангаагүй эм, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүн хэрэглэхээс урьдчилан сэргийлэх нь аяны бас нэгэн чиглэл байсан юм. Тиймээс Эрүүгийн цагдаагийн газартай хамтран урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтыг улсын хэмжээнд таван өдрийн турш хийв. Уг хяналт шалгалтаар нийт 194 эмийн сан, 50 эм ханган нийлүүлэх байгууллага, 40 эмнэлэг, худалдааны төвийг хамрууллаа. Энэ удаа хэрэглэх хүчинтэй хугацаа дууссан 198 нэрийн 1030 ширхэг, эмийн бүртгэлд бүртгэгдээгүй 82 нэрийн 4098 ширхэг, хаяг шошгын зөрчилтэй 160 нэрийн 5254 ширхэг эм, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүнийг илрүүлж, хоёр асуудлыг ЭЦГ-т шилжүүлж, нийт 440 нэрийн эм бүтээгдэхүүнд улсын байцаагчийн 47 акт үйлдэн хураан авав. Түүнчлэн Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвөөс Монгол Улсын эмийн бүртгэлд бүртгэгдээгүй эмэнд “Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн импортын зөвшөөрөл”-ийг олгосон ноцтой зөрчлийг илрүүллээ. Тодруулбал, "Нурофен" 200мг N20 шахмал эмэнд 2015 оны 12 сарын 24 өдрийн 001.003/15/3523 дугаартай “Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн импортын зөвшөөрөл” бичиж, Өргөө фарм импекс ХХК-д олгосон байжээ. Эмийн зааврыг монгол хэл дээр хөрвүүлэх хуулийн заалт бүрэн хэрэгжсэнгүй Монголд эмчийнзааврындагууэмийг хэрэглэх, жорыг стандартын дагуу бичих, эмийгжорооролгох байдал хэдийнэ алдагджээ. Өөрөөр хэлбэл, иргэд эмчид үзүүлэхээсээ урьтаад эмийн санчид өвчний зовиураа хэлж, эм авдаг нь ердийн үзэгдэл болсон. Үүний тод жишээ гэвэл МХЕГ-аас өнгөрсөн сард хийсэн хяналт шалгалтад хамрагдсан эмийн сангуудын жор олголтын байдалд судлагаа хийхэд 65 хувь нь жороор олгох эмийг жоргүйгээр олгож байсан явдал. Түүнчлэн эмийн санд хүлээн авсан жорын 92 хувь нь “Эмийн жорын маягт, жор бичилт MNS 5376:2014 стандарт”-ын шаардлага хангаагүй байна. Ийнхүү эмийн санд хүлээн авсан стандартын шаардлага хангаагүй 15210 эмийн жоронд судалгаа хийхэд 60 хувь нь эмийн хэрэглэх аргыг бүрэн бичээгүй, 46 хувь нь эмийн тун буруу бичсэн, 48 хувь нь стандартын бус маягт, өвчтөний карт болон цаасан дээр эмийн жор бичсэн, 44 хувь нь эмийг олон улсын нэршлээр бичээгүй, 30 хувь нь эмнэлэг, эмчийн нэр, тэмдэггүй, 24 хувь нь өвчтөний нэр, нас бичээгүй зэрэг эмчийн мэдлэг, ажлын хариуцлагатай холбоотой зөрчил байлаа. Харин эмийн сангуудын хувьд хүлээн авсан жоронд эм олгосон тухай тэмдэглэл хийн баталгаажуулаагүй, зөрчилтэй буюу буруу бичсэн төдийгүй хугацаа дууссан жороор эм олгосон байна. Түүнчлэн "Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай" хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.5 дахь заалтад эмийн хэрэглэх зааврыг монгол хэл дээр хөрвүүлэх ёстой хэмээн заасан байдаг. Гэвч бодит байдал дээр энэхүү заалт бүрэн хэрэгжиж чадахгүй хэвээр. Тухайлбал, 2015 онд эмийн хэрэглэх зааварт тандалт судалгаа явуулан 72 эм, эмнэлгийн хэрэгсэл ханган нийлүүлэх байгууллагын нийт 3584 нэрийн импортын эмэнд дүн шинжилгээ хийхэд, 78 хувь нь хэрэглэх зааврыг Монгол хэл дээр орчуулаагүй нийтлэг зөрчил байсан. Иймд МХЕГ-аас тухайн байгууллагуудад эмийн хэрэглэх зааврыг Монгол хэл дээр болгох асуудлаар хугацаатай үүрэг даалгаврыг өгсөн удаатай. Гэтэл өнгөрсөн гурав дугаар сарын туршид Улаанбаатархотынгүнийгаалийн талбайгаар импортлогдсон 287 нэрийнэмийнхэрэглэхзаавартсудалгаахийхэд 91,8% нь Монгол хэл дээр хөрвүүлээгүй зөрчил давтагдсаар... Эмэнд дасалтай, харшилтай иргэдийн тоо өссөөр ... Эмийн хэрэглээ зохисгүй байдалд хүрэхэд нөлөөлж байгаа шалтгаануудын нэг нь иргэдийн эрүүл мэндийн боловсролын түвшин доогуур байгаатай холбоотой байдаг. Тиймээс өнөөдөр иргэд зохисгүй хэрэглэсэн эмнээс үүдэлтэй, өвчин эмгэгүүдэд өртөж байна. Тухайлбал, эмэнд хамааралтай, дасалтай болохын зэрэгцээ антибиотикийн зохисгүй хэрэглэснээс болж нянгийн тэсвэржилттэй болж байна. 2015 онд маш олон эмэнд дасалтай хүн 50-д хүрсэн байгаагаас харахад энэ тоо өнөөдөр хэд болж өссөнийг хэлэхэд бэрх болжээ. Түүнчлэн антибиотик их хэрэглэснээр мөөгөнцөр үүсэх, олон антибиотикийн тэсвэржилттэй болж байгаагаас гадна сул идэвхтэй антибиотикоос болж өвчин хүндэрч, архагшиж байна. Үүгээр ч зогсохгүй эмийн харшил, хордлогод өртөх иргэдийн тоо өссөн төдийгүй шинэ өвчин үүсэх нөхцлийг бүрдүүлж эхэллээ. Тухайлбал, эмийг удаан хугацаагаар ууснаар ходоод шархлах, цөс, бөөр чулуужих эрсдэлийг нэмэгдүүлж байна. Хамгийн аюултай нь эмийн замбараагүй хэрэглээ, олон эмийн дасал нь эргээд өвчний оношилгоо эмчилгээний стандарт болон клиник удирдамж хэрэглэх боломжгүйд хүргэж, эмнэлэгт эмчилгээний зардал өсч байна. АНУ-д гэхэд ганцхан эмийн дасалтай болсон өвчтөнг эмчлэхэд эмчилгээний зардал нь 5000 ам. долларт хүрчээ. Харин монголд эмнэлгийн эдийн засагчид ийм эмчилгээний зардлыг гаргаагүй байна. Монгол Улсад жортой олгох эмийг жоргүйгээр олгох явдал энгийн үзэгдэл мэт болсон нь эм худалдан авч байгаа иргэд, жоргүй эм олгож байгаа эмийн сан-эм зүйчдийн хариуцлагатай шууд холбоотой. Иргэд нь эмийн сангаас жоргүй авдаг нь эмийн хор хөнөөлийн талаар тодорхой мэдлэг мэдээллээр дутмаг байгаагийн илрэл. Эмч нар нь жор бичдэггүй, бичсэн жор нь шаардлага хангахгүй байдгийн зэрэгцээ эмийн сан нь жороор олгох эмийг жоргүйгээр олгож ашгийн хойноос хэт хөөцөлдөж байна. Энэ бүхэн эргээд эмийн замбараагүй хэрэглээг үүсгэж хамгийн гол нь Монгол хүний бие болоод ген, Үндэсний аюулгүй байдалд сөрөг нөлөө үзүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлж байна. Нэг эмч өдөрт 70-80 хүнд үзлэг хийж байна “Эмийн зохистой хэрэглээ"-г төлөвшүүлэхэд эм зүйн болон эмнэлгийн эмч мэргэжилтний үүрэг маш чухал. Тиймээс аяны хүрээнд энэ талруу хандсан салбарын сургалтыг улсын хэмжээнд “Эм” холбоотой хамтран зохион байгуулсан юм. Уг арга хэмжээнд нийт 1147 байгууллагын 4360 мэргэжилтнүүдийг хамруулж, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ үзүүлэхэд тулгамдаж буй асуудал, тулгарч буй бэрхшээлээс урьдчилан сэргийлж ажиллах талаар нээлттэй ярилцан, мэргэжил арга зүйн зөвлөлгөө өгч ажиллав. Өнөөдөр төрийн болон хувийн хэвшлийн эмнэлгүүдэд эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэхэд хэд хэдэн тулгамдсан асуудлууд байна.Эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн оношилгоо, эмчилгээний стандартаа мөрдөж байгаа байдалд хийсэн үнэлгээний дүнгээс харахад эмч мэргэжилтний ажлын ачаалал хэт их байлаа. Тухайлбал, эмч өдөрт 70-80 хүнд үзлэг хийж байгаа нь үйлчлүүлэгчидтэй харилцан ярилцах, зовиур, шаналгааг бүрэн асуух, шинжлэн судлах боломжгүй байдал үүсдэг байна. Энэ нь эргээд оношийг бүрэн тогтоох, эмчилгээг оновчтой заах, жорыг стандартын дагуу бичих, эмийг хэрхэн хэрэглэх талаарх зөвлөлгөө туслалцааг бүрэн үзүүлж чадахгүйд хүргэдэг. Цаашлаад эмийн хэрэглээний зохисгүй байдал үүсэх нэг нөхцөл болсоор... Уг нь стандартад зааснаар эмч нэг өвчтөнд 20 минут зарцуулах ёстой хэдий ч өнөөгийн нөхцөлд тавхан минут зарцуулж байгаа нь дээрх асуудлыг үүсгэж байна. Мөн эрүүл мэндийн даатгалын санхүүжилт нь эмнэлгийн тусламжийн чанар, хүртээмжийн байдалтай уялдуулж олгохгүй байгаагаас аль болох олон үйлчлүүлэгч үзэх эрмэлзлэлийг эмнэлгүүдэд бий болгосон сөрөн үзэгдэл газар авчээ. Түүнчлэн эмнэлгийн анхан шатны нэгжүүд болох өрхийн, сумын эрүүл мэндийн төвүүдэд дадлагажигч эмч нарыг хоёр жил ажиллуулах шийдвэр нь дараах сөрөг байдлыг үзүүлэхэд нөлөөлжээ. Энэ нь анхан шатны эмнэлгийн оношилгоо, тусламжийн чанар хангалтгүй, эмийн нийцэл, үл нийцлийн талаар хомс мэдлэгтэй байгаагаас зарим тохиолдолд эмчилгээнд тохироогүй тунгаар шууд антибиотик хэрэглэдэг, өвчин намдаах, харшил бууруулах үйлчилгээтэй нэг бүлгийн хоёр эмийг цуг хэрэглэх, эмийн гаж нөлөө, эмийн хордолтын үед зохистой арга хэмжээг цаг хугацаанд нь авч чадаагүйгээс хордолтыг гүнзгийрүүлэх, эмийн хэрэглээний зохисгүй байдлыг үүсгэх нөхцлийг бүрдүүлжээ. Улсын Ерөнхий байцаагчийн зөрчил дутагдлыг арилгуулах хугацаатай албан даалгавар Ийнхүү МХЕГ-ын Даргын Зөвлөлийн ээлжит хурлаар "Эмийн зохистой хэрэглээ" сарын аяны дүнг хэлэлцсэний дараа Улсын ерөнхий байцаагчийн албан даалгаврыг шат шатны холбогдох байгууллагуудад хүргүүлэхээр боллоо. Улсын ерөнхий байцаагч Ц.Шаравдорж “Сарын аяны хүрээнд хийсэн хяналт шалгалтаар зөрчил гаргасан аж ахуйн нэгж, холбогдох байгууллагуудыг торгож шийтгэхээ урьтал болгосонгүй. Харин тэдэнд МХЕГ зөвлөн тусалж, урьдчилан сэргийлэх зөвлөгөө туслалцаа үзүүлж ажилласан. Ингэж сануулж, зөвлөн тусласаар байхад хууль дүрэм, норм стандарт зөрчсөн үйлдэл дахин гаргавал хуулийн дагуу хатуухан хариуцлага тооцно” гэдгээ ээлжит хурлын төгсгөлд сануулсан юм. Тиймээс илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулах, түүнээс үүдэн гарч болзошгүй эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх, хүний амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалах зорилгоор дараах арга хэмжээг 2017 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрийн дотор хэрэгжүүлэн ажиллахыг Эрүүл мэнд спортын яам, эмнэлэг, эм хангамжийн байгууллагуудад даалгалаа. Үүнд: Эрүүл мэнд, спортын яаманд: -Бүх шатлалын эмнэлгүүдэд шатлалын стандартад заагдсан хүний нөөцийг тооны болон мэргэжлийн хувьд бүрэн ханган ажиллуулах; -Эмч, мэргэжилтнүүдийн үйл ажиллагаанд эмчилгээ, оношилгооны болон эмийн жор бичилтийн стандартыг мөрдүүлэх, -Эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх чиглэлээр тодорхой ажил зохион байгуулж, эмнэлгүүдэд хэвшүүлэх; Эмнэлгүүдийн удирдлагуудад: -Шатлалын стандартад заагдсан хүний нөөцийг тооны болон мэргэжлийн хувьд бүрэн хангаж ажиллах; -Эмчилгээ, оношилгооны болон эмийн жор бичилтийн стандартыг чанга мөрдөн ажиллаж, эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх. Эмийн сангуудад: -Жороор олгох заалттай эмийг жороор олгож хэвших. Эм ханган нийлүүлэх байгууллагуудад: -Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.5 дахь заалтад “Эмийн хэрэглэх заавар нь Монгол хэлээр бичигдсэн байх... “ гэсэн заалтыг бүрэн хэрэгжүүлж ажиллах. Эмийн үйлдвэрүүдэд: -Үйлдвэрлэсэн эмийг МУ-ын Эмийн бүртгэлд бүртгүүлсний дараа зах зээлд гаргах; -Эмийн үйлдвэрүүд “Эм үйлдвэрлэлийн зохистой дадал” /GMP/- ын шаардлагыг бүрэн нэвтрүүлж эмийн чанар, аюулгүй байдлыг хангаж ажиллахыг дурдсан байна. Харин албан даалгаврын биелэлтийг хангуулж ажиллахыг аймаг, нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газар, “Хувийн хэвшлийн эмнэлгүүдийн нэгдсэн холбоо” эм зүйн байгууллагуудын нэгдсэн “Эм” холбоо,“Монголын эм хангамжийн байгууллагуудын холбоо”, “Эм зүйн мэргэжлээр төгсөгчдийн холбоо”- нд тус тус мэдэгдлээ.

2016.04.08 МХЕГ-ын Даргын зөвлөлийн ээлжит хуралдаанаар өнөөдөр улсын хэмжээнд тариалах үр тариа, төмс, хүнсний ногооны үр болон хүнсний буудайн хадгалалт, хамгаалалт, нөөц, чанарт хийсэн хяналт шалгалтын дүнгийн талаар хэлэлцлээ. МХЕГ-ын дарга Ц.Шаравдорж “Өмнөх жилүүдийн Даргын зөвлөлийн хурлаас гарсан шийдвэр өнөө хүртэл хэрэгжээгүй байна. Хэнд ямар хариуцлага тооцохыг тодорхой болгож, шийдье. Хаврын тариалалт эхлэх гэж байхад өнөөх л үрийн буудай нь хүрэлцэхгүй, тарих үрийнх нь багагүй хувь нь стандартын шаардлага хангаагүй, ариутгагдаагүй, өвчилсөн гэх асуудал яриад сууж болохгүй. Тэрчлэн улсын нөөцөд байгаа гэх 10 жил болсон үрээр тариа тариад ургац авах уу. Энэ бүхний учир шалтгааныг тодорхой гаргаж, хариуцлагыг нь хатуухан тооцьё. Ярилцсан асуудалд Засгийн газар, ХХААЯ холбогдох байгууллагуудад ямар түвшний асуудалд онцгойлон анхаармаар байгааг хэлмээр байна. 2014, 2015 онд ямар асуудал ярьж байсан яг л тэр хэвээр байх юм. Ирэх жил өнөөдрийнх шиг асуудлыг дахин ярьж, шийдээгүй гээд суухгүй шүү. Хэдхэн хоногийн дараа хаврын тариалалт эхлэх гэж байхад ийм хариуцлагагүй байж болохгүй. Бэлтгэл ажил сайн байж, арвин ургац авна. Энэ бүхний цаана ард түмэн эрүүл хүнсээр хангагдах ёстой гэдэг дээр л бүх тал нэгдсэн байр суурьтай ажилламаар байна” гэдгийг онцлон тэмдэглэлээ.

2016.04.04 МХЕГ, Дорнод аймгийн МХГ-тай хамтран цацрагийн хамгаалалт, хөдөлмөр, хүнсний аюулгүй байдал, хөдөлмөр эрхлэлт, хөдөлмөрийн харилцаа, нийгмийн хамгаалал, байгаль орчин, геологи уул уурхай, дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр Дорнод аймагт нэгдсэн хяналт шалгалтыг хийлээ. Цөмийн болон цацрагийн хяналтын газрын дарга Б.Мөнхтогтохоор ахлуулсан нэгдсэн шалгалтын ажлын хэсэгт нийт мэргэжлийн хяналтын байгууллагын 33 улсын /ахлах/ байцаагчид өнгөрөгч гуравдугаар сарын 23-31-ний өдрүүдэд Дорнод аймагт ажилласан юм. Энэхүү нэгдсэн хяналт шалгалтад нийт 22 байгууллага, аж ахуйн нэгж, 303 обьект, цэг байгууламж, тээврийн хэрэгсэл, 298 ажилтан албан тушаалтан хамрагдав. Улсын байцаагчид хяналтаар илэрсэн нийт зөрчлийн 19 хувийг газар дээр нь арилгуулж, 311 албан тушаалтан, 75 иргэнд мэргэжил арга зүйн зөвлөмж өгч, салбарын сургалтыг гурван удаа зохион байгуулж ажилласан байна. Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас хийсэн хяналт шалгалтын үр дүнд өнгөрсөн онуудад илэрч байсан зөрчлийн тоо болон эрсдлийн зэрэг буурсан, тодорхой хуулийн заалтууд хэрэгжсэн нааштай үзүүлэлтүүд гарчээ. Тухайлбал: “Шинь шинь” ХХК нь ундны усыг цэвэршүүлэх тоног төхөөрөмжийг шинээр суурилуулж, стандарт, эрүүл ахуйн шаардлага хангасан хүнсний ногооны агуулах зоорьтой болсон байна. Түүнчлэн “Петрочайна дачин тамсаг” ХХК нь стандартын шаардлага хангасан шатахуун түгээх станцыг ашиглалтад хүлээлгэн өгсөн, цацрагийн үүсгүүрийн биет хамгаалалтыг сайжруулав. Мөн тус компанид ажиллагсдын урьд онуудад олгогдоогүй байсан ээлжийн амралтын олговор 524.4 сая төгрөгийг нөхөн олгож, Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг ажиллуулаагүйн ажлын байрны төлбөр болох 44.7 сая төгрөгийг ч барагдуулжээ. Мөн “ПетроЧайна Дачин Тамсаг” ХХК нь газрын тосны олборлолтын цооногуудыг нэгдсэн сүлжээнд холбон газрын тосноос ус, тос, хийг ялгах нэгдсэн байгууламж барьж ашиглаж байгаа нь цэвэр газрын тос экспортлох нөхцлийг бүрдүүлсэн байна. Газрын тосны XIX гэрээт талбайгаас Баянхошуу боомт чиглэлийн хатуу хучилттай авто замын 1,2-р хэсгийн 104 км замын барилга угсралтын ажлыг дуусгасан, 4-р хэсгийн 52 км замын барилга угсралтын ажлыг “Арж капитал” ХХК 2015 онд эхлүүлэн гүйцэтгэж байна. Дорнод аймгийн хэмжээнд малын халдварт өвчнөөс сэргийлэх ажлыг үр дүнтэй хийж, Аймгийн Засаг даргын захирамжийн дагуу мал, амьтны гоц халдварт шүлхий өвчний дархлаажуулалтад 1,050 сая толгой мал, Сэргэлэн, Матад, Баянтүмэн, Булган суманд гарсан гоц халдварт хонины цэцэг өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх дархлаажуулалтад 11 сумын 440,8 мянган толгой хонь, хургыг хамруулсан байна. Гэсэн хэдий ч нэгдсэн хяналт шалгалтаар уул уурхайн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжүүд дээр хаягдлын сан, цэвэрлэх байгууламж нь стандартын шаардлага хангахгүй, барилга угсралтын байдалд хөндлөнгийн хяналт хийгдээгүй, зөвшөөрөгдөөгүй зураг төслөөр ажил гүйцэтгэсэн, комисс хүлээж аваагүй барилга байгууламжийг ашигласан ноцтой зөрчлүүдийг илрүүлжээ.Түүнчлэн үйлдвэрлэлийн технологийн горим, тоног төхөөрөмжийн найдвартай ажиллагаа, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, хяналт бүртгэлийн тогтолцоо алдагдсанаас осол аваар гарах болон хүрээлэн буй орчин бохирдол, доройтолд орох нөхцөл бүрдсэн байна. Мөн гааль, эрүүл мэндийн байгууллагууд дээр рентген аппарат ажиллуулах эрхийн зөвшөөрөлгүй, цацрагийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэг бүхий дотоод хяналт тавих ажилтныг томилоогүй, цацрагийн аюулгүй ажиллагааны дотоод дүрэмгүй, цацрагийн хамгаалалтын хөтөлбөргүй, ослын үед авах арга хэмжээний төлөвлөгөөгүй, дотоод хяналтыг батлагдсан хөтөлбөрийн дагуу хийгээгүй зэрэг ноцтой зөрчлүүд илэрсэн юм. Нэгдсэн шалгалтын дүнгээр Дорнод аймагт Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомжийн хэрэгжилт 67,5 хувьтай гарсан учир МХЕГ-ын дарга Ц.Шаравдорж, шалгалтаар илэрсэн зөрчлийг 2016 оны 5 сарын 15 хүртэл буюу 45 хоногийн хугацаанд арилгах үүрэг даалгаврыг өглөө.

2015.06.19 Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газраас Амгалан дулааны станцын зураг төслийн боловсруулалт, угсралт, үйл ажиллагаанд 2015.05.18-29-ний өдрүүдэд хяналт шалгалт хийлээ. Шалгалтад станцын ашиглалтын өмнөх захиргааны төслийн нэгж, төслийн гүйцэтгэгч БНХАУ-ын “СМЕС” компани, туслан гүйцэтгэгч “Дунгдиан” ХХК, хөндлөнгийн хяналт хийж буй “MCS интернэшнл” ХХК, зураг төслийн Монгол талын гүйцэтгэгч “Интернэшнл повер” гэсэн 5 аж ахуйн нэгж, байгууллага, 34 барилга байгууламж, вагон хөмрөгч, түлш дамжуулах, станцын үндсэн тоноглол, төхөөрөмж, дулааны шугам сүлжээ, дэд станц, хуваарилах байгууламж, шатахууны агуулах, автокран, авто тээврийн хэрэгслийн зам, талбай, төмөр зам зэргийг хамруулсан байна. Шалгалтын дүнг Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын Даргын зөвлөлийн 2015.06.19-ний өдрийн хурлаар хэлэлцэн шийдвэр гаргалаа. 2013 онд Мэргэжлийн хяналтын байгууллага шалгалт хийн зөрчлөө арилгатал барилга угсралтын ажлыг түр зогсоох акт өгч байсан. Зөрчлөө арилгана хэмээн амлалт өгч ажлаа үргэлжлүүлсэн ч өнөөг хүртэл бүрэн биелүүлээгүй. Дээр нь зураг төсөл, норм, дүрмийн заалт зөрчсөн үйлдэл давтагдсаар байгаад Даргын зөвлөлийн гишүүд шүүмжлэлтэй хандаж байлаа. Хэрвээ өмнөх болон энэ удаа хийсэн шалгалтаар илэрсэн зөрчлөө 30 хоногийн дотор арилгахгүй бол барилга угсралтын үйл ажиллагааг зогсооно гэдгээ Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын дарга Ш.Раднаасэд онцгойлон анхаарууллаа. Шалгалтын дүнгээс үзвэл холбогдох байгууллагууд нь зайлшгүй анхаарч засч залруулах шаардлагатай хэд хэдэн зөрчил байна. Тухайлбал станцын үндсэн барилгын суурийн цутгамал төмөр бетон дам нурууг төсөлд зааснаас 30 см зөрүүтэй цутгасан, дам нуруу байрлах хэсэг болон суурийн хэсэгт хөнгөн бетон блок, улаан тоосгыг зуурмаггүйгээр байрлуулжээ. Мөн шинэ, хуучин бетоны хооронд агаарын үе үүссэнээс хөрсний ус дотогш байнга нэвтэрдэг болсон байна. Газар доорх даацын үндсэн хийцүүдийн бат бэх, газар хөдлөлтийг тэсвэрлэх чадварыг алдагдуулсан, цутгамал бетоны оронд тоосго өрж нүд хуурсан зүйл ч илэрчээ. Суурийн болон шалан доорх хөрсний нягтруулалтыг шаардлагын дагуу хийгээгүйгээс насос станц, хими ус бэлтгэл, хаягдал ус цэвэршүүлэх байгууламж, хийн компресссорын барилгуудын шалны доорх суурь хөрс 1.0м-1.5м хэмжээтэй доош сууж, шал хөндийрсөн байна. Цаашид инженер, техникийн ажилтнуудыг сонгон шалгаруулж, сургаж дадлагажуулах, станцын аюулгүй болон ашиглалтын зай хэмжээг тогтоох, төмөр зам, авто замтай огтлолцсон уулзваруудын гармын зураг төсөл, барилга угсралт хийх хөрөнгийг шийдвэрлэх, зорчигч, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангуулах шаардлагатай байна. Станцын дулаан, цахилгааны шугам сүлжээний хамгаалалтын болон аюулгүй зай, хэмжээг Нийслэлийн Засаг даргаар тогтоолгож баталгаажуулах, зуух, даралтат савнуудын сорилт туршилтыг хөндлөнгийн эрх бүхий мэргэжлийн байгууллагаар хийж гүйцэтгүүлэн Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газарт бүртгүүлж, ашиглах зөвшөөрлөө авах зэрэг дүгнэлт, шийдвэрийг салбарын яам, гүйцэтгэгч аж ахуйн нэгжүүдэд хүргүүлэхээр боллоо. Одоогийн байдлаар станцын барилга угсралтын ажил 92 хувьтай байна. Амгалан дулааны станцын ажлын зураг төслийг БНХАУ-ын “China harbin power system engineering and research institute” компани, зургийн баталгаажуулалтыг “Интернэйшнл повер” ХХК, “Эм Си Эс интернэйшнл” ХХК, дулааны шугамын ажлын зураг төслийг “Сээмий” ХХК, дулааны станц, дулааны шугам сүлжээний угсралтыг БНХАУ-ын “China machinery engineering corporation” компани хийж, туслан гүйцэтгэгчээр “Хасу мегаватт” ХХК ажиллаж байна.

2015.06.19 Төв аймгийн Сэргэлэн сумын нутаг, Хөшигийн хөндий дэх Олон улсын нисэх онгоцны буудлын цогцолбор барилга байгууламжийн угсралтын ажилд хийсэн хяналт шалгалтын дүнг Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын Даргын зөвлөлийн 2015.06.19-ний өдрийн хуралдаанаар хэлэлцэн шийдвэр гаргалаа. Хяналт шалгалтыг 2015.05.25-30-ны өдрүүдэд хийсэн байна. Шалгалтын мөрөөр тодорхой арга хэмжээ авч ажиллах санал, үүргийг холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд албан тоотоор хүргүүлэх нь зүйтэй гэж хурлаас үзлээ. Тухайлбал төсвийн хөрөнгөөр барих барилга байгууламжийн санхүүжилтийг шийдвэрлэх, буудлыг Улаанбаатар хоттой холбох хурдны замын зураг төслийг боловсруулж дуусган ажлыг нь эхлүүлэх, шинээр баригдах замын трассыг үерийн уснаас хамгаалах далан, бусад замын зураг төсөлтэй уялдуулах шаардлагатай хэмээн Сангийн яам, Зам, тээврийн яаманд хандахаар боллоо. Барилгын зураг төслийн болон барилгын ажил гүйцэтгэгч гадаадын аж ахуйн нэгжүүд Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт зөвхөн Олон улсын нисэх онгоцны буудлын барилгын ажил гүйцэтгэх тусгай зөвшөөрөл болон тухайлсан обьектын зөвшөөрөл авах эсэх асуудлыг шийдвэрлэх нь зүйтэйг Барилга, хот байгуулалтын яаманд албан тоотоор хүргэхээр тогтлоо. Улаанбаатар хотоос нисэх онгоцны буудал хүртэл 43 км шилэн кабелийн шугам сүлжээнд улсын комисс ажиллуулж байнгын ашиглалтад хүлээлгэн өгөх зэргийг Иргэний нисэхийн ерөнхий газарт, хууль, дүрэм журам, норм, стандартаа мөрдөх, барилгын ажлын чанарыг сайжруулах, чанаргүй материал хэрэглэхгүй байх, илэрсэн зөрчил, дутагдлыг давтан гаргахгүй байхад анхаарах, хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааг хангаж ослоос сэргийлэх зэргийг төсөл хэрэгжүүлэх нэгж, захиалагч, зураг төсөл зохиогч, гүйцэтгэгч байгууллагуудад хүргүүлэхээр болов. МХЕГ-аас өнгөрсөн онд хэд хэдэн чиглэлээр шалгалт хийн зөрчлөө арилгах албан даалгавар өгсөн. Үүний дүнд хариуцагч тал зам, барилгын ажлын талбайд тээврийн хэрэгсэл зорчих замын чиглэл маршрутыг тогтоож, өгсүүр, уруу, огцом эргэлттэй, нарийссан болон бартаатай замд аюулгүйн замын тэмдэг, тэмдэглэгээ байрлуулжээ. Эрчим хүч, авто зам, газрын тос хий, хэмжил зүйн чиглэлээр 2014 онд өгсөн албан шаардлагын хэрэгжилтийг бүрэн хангасан байна. Барилгын техник, өргөх байгууламж, тээвэр, байгаль орчин, газрын харилцаа, геодези, зураг зүйн чиглэлээр өнгөрсөн онд илэрсэн зөрчлийн тоо 20-30 хувиар буурч, албан шаардлагаар өгсөн үүрэг даалгаврын биелэлт 70 орчим хувийн гүйцэтгэлтэй байна.

2015.06.19 Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газраас “Оюутолгой” ХХК, “Зонхэн Юу Тиан” ХХК, Шивээ хүрэн, Гашуун сухайт хилийн боомт чиглэлийн нүүрс тээвэрлэдэг замд 2015.06.07-10-ны өдрүүдэд шалгалт хийсэн байна. Шалгалтын дүнг ерөнхий газрын Даргын зөвлөлийн 2015.06.19-ний өдрийн хуралдаанаар хэлэлцэн шийдвэр гаргалаа. Тухайлбал Дорноговь, Чойр чиглэлд нүүрс тээвэрлэх гэж байгаа замын чиглэлийг холбогдох хууль тогтоомж, журмын дагуу батлуулах, техник-эдийн засгийн үндэслэл, нарийвчилсан зураг төслийг ачаа тээвэрлэлтийн өнөөгийн нөхцөл байдалд тохируулж, авто тээврийн хэрэгсэл аюул осолгүй зорчих, байгаль орчинд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй нөхцөл бүрдүүлэхийг захиалагч тал нь төрийн захиргааны төв байгууллага хамтран шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ. Мөн Өмнөговь аймгийн Гурвантэс сумын нутаг дэвсгэрт шинээр баригдсан Нарийнсухайт-Шивээхүрэн чиглэлийн 43.2 км хатуу хучилттай авто замаар нүүрс тээвэрлэх, Ухаа худаг-Гашуунсухайт чиглэлийн 239 км авто замын засвар, арчлалтын санхүүжилтийг гүйцэтгэгч байгууллагуудад олгож, засварыг тогтоосон хугацаанд хийлгэх зэрэг дүгнэлт, шийдвэрийг Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газар, Уул уурхайн яам болон холбогдох аж ахуйн нэгж, байгууллага, орон нутгийн захиргаанд хүргүүлэхээр тогтлоо. Шалгалтаар илэрсэн зөрчлийг заасан хугацаанд арилгахыг “Зонхэн Юу Тиан” ХХК-д албан шаардлагаар үүрэг болгосон байна. Шалгалтын дүнгээс үзвэл Ухаа худаг-Гашуунсухайт чиглэлийн хатуу хучилттай 239 км авто замын Цагаан хад орчмын асфальтбетон хучилт цоорч доод суурь ил гарсан, хөндлөн дагуу, торон хагарал үүссэн, зарим босоо тэмдэг байхгүй, хэвтээ тэмдэглэлийг шинэчлээгүй зэрэг зөрчил илэрсэн байна. Хөрөнгө хүрэлцээгүйгээс замын томоохон эвдрэлтэй хэсгийг зассан хэдий ч өнгөрсөн жилийн засварын чанар хангалтгүй болсон шалгалтаар илэрчээ. “Оюу толгой” ХХК шинээр баригдсан Оюутолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн 85.7 км хатуу хучилттай авто зам, замын байгууламжийг паспортжуулж, засвар хийн тээврийн хэрэгсэл хэвийн зорчих нөхцлийг хангуулах шаардлагатай гэж хурлаас үзлээ. Одоогийн байдлаар уул уурхайн бүтээгдэхүүнийг “Оюу толгой” ХХК-ийн талбай-Гашуунсухайт хилийн боомт чиглэлийн 85,7 км зам болон Цагаан хаднаас Таван толгой-Гашуунсухайт чиглэлийн хатуу хучилттай авто замаар тээвэрлэдэг. Төслийн хүрээнд 921 тээврийн хэрэгсэл ачаа, зорчигч тээврийн үйлчилгээ эрхэлж байна. Компанид ажиллагсдын 94.85 хувь нь монгол, 5.15 хувь нь гадаад хүн байна.

2015.06.05 МХЕГ-ын ХХААХГ-ын дарга Ч.Энх-Амгалангаар ахлуулсан улсын 13 байцаагч бүхий Ажлын хэсэг 2015.04.20-30-ны өдрүүдэд Баян-Өлгий, Ховд аймагт ажиллалаа. Ажлын хэсэг хүнс, мал эмнэлэг, хилийн боомт, ургамал, газар тариалан, дэд бүтэц, байгаль орчин, цацрагийн эх үүсгүүр ашиглалт, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, нийгмийн хамгааллын чиглэлээр нэгдсэн шалгалт хийсэн байна. Баян-Өлгий аймагт удаа дараа олон хүн хамарсан хоол, хүнсний хордлого гарсантай холбогдуулан хүнсний үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, сургууль, цэцэрлэгийг, Ховд аймагт мал эмнэлэг, ургамал хорио цээр, хилийн боомтууд, цацрагийн үүсгүүр ашиглагч, эрчим хүч, дулаан үйлдвэрлэгч, нүүрс баяжуулах үйл ажиллагаа эрхлэгч аж ахуйн нэгж, байгууллагуудыг шалгаж, эрсдлийн үнэлгээ хийн мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч, зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүллээ. Дээрх хоёр аймагт хяналт шалгалтад 30, зөвлөн туслах 15 аж ахуйн нэгж, байгууллагыг хамруулснаас давхардсан тоогоор 489 зөрчил илэрсний 164-ийг шалгалтын явцад арилгуулсан байна. 23 аж ахуйн нэгж, байгууллагад 190 заалт бүхий албан шаардлага, 23 аж ахуйн нэгж, байгууллагад зөвлөмж өгч, хүнсний бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдал болон үйл ажиллагааны талаар улсын байцаагчийн дүгнэлт гаргажээ. Хүнсний аюулгүй байдлын чиглэлээр Баян-Өлгий аймгийн Улаанхус сумын сургуулийн дотуур байр, гал тогоо, хүүхдийн цэцэрлэг, “Думан” ХХК, “Нурданеско” ХХК-ний хоолны газар, “Цамбагарав-Өгөөж” ХХК-ний бөөний худалдааны төв зэрэг таван аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажиллагааг зөрчлөө арилгах хүртэл түр хугацаагаар зогсоосон байна. Баян-Өлгий аймагт 2008 онд “Нурданеско” ХХК, 2014 онд Улаанхус сумын цэцэрлэгийн гал тогоо, “Цамбагарав” хүнсний бөөний худалдааны газарт хоол, хүнсний гаралтай хордлогын дэгдэлт гарч байсан. Эдгээр аж ахуйн нэгж, байгууллагад аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газраас удаа дараа албан шаардлага, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллаж байсан. Гэвч зөрчлөө арилгах талаар орон нутгийн шат шатны Засаг дарга, аж ахуйн нэгж, байгууллагын удирдлагууд тодорхой ажил зохион байгуулаагүй байна. Шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээнд хамрагдсан нэр бүхий хүнсний үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгч газруудад Хүнсний тухай хуулийн холбогдох заалт 49,2%, Хүнсний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн холбогдох заалтууд 73.4% хэрэгжилттэй буюу “Хангалтгүй”, хоол, хүнсний халдвар хордлого дахин гарах нөхцөл бүрдсэн байна гэж дүгнэлээ. Энэ удаагийн шалгалтын мөрөөр Баян-Өлгий аймгийн Улаанхус сумын ЗДТГ-аас сургууль, дотуур байрны гал тогоог шаардлага хангуулах, гар угаах, усанд орох газрын бүх цорго, шүршүүрийг ажилладаг болгох, гүний худгийн моторыг солих, барилгын хананд үүссэн хөгц, мөөгөнцөрийг ариутгах, хүнсний агуулахын тавиур шинээр хийх зэрэг арга хэмжээ авч байна. Өлгий сумын 6-р бүрэн дунд сургууль өөрийн гэсэн хичээлийн байргүй, “Чихтэй” бага сургууль, “Бугат” бүрэн дунд сургуульд мэргэжлийн бус багш нар үндсэн багшаар ажилладгаас гадна өөр мэргэжлийн хичээл зааж байгаа зөрчил ч илэрлээ. Хөдөө аж ахуйн чиглэлээр Малын халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх захиалгат био бэлдмэлийг Мал эмнэлэг, үржлийн газраас хугацаанд нь нийлүүүлдэггүй, зориулалтын бус нөхцөлд тээвэрлэдэгээс чанар нь алдагддаг, вакцинжуулалтын графикт хугацаанд цаг үеийн нөхцлөөр өөр төрлийн вакцин тарих ажил давхцдаг зэргээс үүдэн дархлаажуулалт буурч халдварт өвчин гарах боломж бүрдүүлж байна гэж дүгнэлээ. Ховд аймгийн сумдад 2012 оны шүлхий өвчнөөс хойш тухайн бүсэд давтан вакцинжуулалт хийгээгүй, хөрш зэргэлдээ БНХАУ-ын голомттой нутгаас хилээр орж ирж байгаа тээврийн хэрэгсэл, хүн, малд халдваргүйжүүлэлт хийх, малын шилжилт хөдөлгөөнд тавих хяналт суларсан байна. Үүнээс болж гоц халдварт шүлхий өвчин тархсан байж болзошгүй тул цаашид голомтын бүсэд байгаа малын шилжилт хөдөлгөөнд тавих байнгын хяналтыг чангатгах шаардлагатай байна. Ховд аймгийн төвд мал эмнэлгийн нэгж нь байрлаж вакцинаа хадгалдаг, Баян-Өлгийд мал худалдах цэг төвдөө байгаагаас иргэд болон хүрээлэн байгаа орчинд халдварт өвчний үүсгэгч дамжин тархах эрсдэл бий болгож байна. Дэд бүтцийн чиглэлээр Ховд аймгийн дулааны шинэ станц, “Бадамлах дөл” ХХК-ийн дулааны станц, “Ховд цахилгаан түгээх сүлжээ” ХХК, “Дөргөний усан цахилгаан станц” ХХК–д дэд бүтэц, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, нийгмийн хамгааллын чиглэлээр шалгалт хийлээ. Ингэхэд шинэ дулааны станцын техник эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулаагүй, улсын экспертизээр хянагдаж магадлал хийгдээгүй зураг төслөөр угсарч суурилуулсан ноцтой зөрчил илэрлээ. “Баруун бүсийн эрчим хүчний систем” ТӨХК, “Ховд цахилгаан түгээх сүлжээ” ХХК-иас бусад байгууллагад Эрчим хүчний тухай хуулийн хэрэгжилт хангалтгүй байгаа нь тоноглол тоног төхөөрөмжийн их болон урсгал засварыг хангалттай хийдэггүй, мэргэжлийн инженер, техникийн ажилтан дутмаг, ажлын байранд байх ёстой холбогдох баримт, материалын бүрдэл дутуу зэрэгтэй холбоотой байна. Дулааны станцуудад МХЕГ-аас 2010, 2011, 2013 онд хийсэн хяналт шалгалтын дагуу өгсөн үүрэг, даалгаварыг тодорхой хэмжээнд биелүүлсэн боловч мэргэжлийн инженер, техникийн ажилтан дутагдалтай, дотоодын техникийн хяналтын орон тоо байхгүй нь ашиглалт, аюулгүй ажиллагаа, станцын хэвийн, найдвартай ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж байна гэж дүгнэв. Дулааны 2-р станцын барилгын угсралтын ажил гүйцэтгэгч “МЭЗ” ХХК нь барилгын ажил гүйцэтгэх тусгай зөвшөөрөлгүй, зураг төсөл зохиогчийн дүгнэлт, нэгдсэн дүгнэлт байхгүй, барилгын ил, далд ажлын актын бүрдэл дутуу, зураг төсөл зохиогч, захиалагчийн хяналтын инженер гарын үсэг зураагүй, хуучин станцын туузан конвейер болон бусад дагалдах барилгын даацын тоосгон хана элэгдэж муудсан, даац авах чадвар буурсан зэрэг зөрчил илэрлээ. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын чиглэлээр “Бадамлах дөл” ХХК-ийн дулааны станц гарч буй аваар, саатал, ослын талаархи мэдээллийг МХЕГ-т ирүүлдэггүй, бүртгэдэггүй, шалтгааныг нь шинжлэн судалж холбогдох арга хэмжээ авах дасгал, сургуулилт зохион байгуулдаггүй, мэргэжлийн инженер, техникийн ажилтнууд хангалттай бус байлаа. “МоЭнКо” ХХК-ний нүүрс олборлох үйл ажиллагаанд 2014 онд хийсэн шалгалтаар өгсөн шаардлагын дагуу тоног төхөөрөмжийн газардуулгын даацын баталгааг хийлгэсэн ч аюулыг мэдээлэх хуудас ашигладаггүй зөрчлөө арилгаагүй байна. Ховд аймгийн дулааны станц, шугам, сүлжээний ашиглалтын өмнөх захиргаа ажлаас халагдсаны тэтгэмж олгох, ажлаас чөлөөлөгдсөн, халагдсан иргэнтэй ээлжийн амралтын тооцоо бодоогүй, сахилгын шийтгэлийг буруу ногдуулах, байнгын ажлын байранд хөдөлмөрийн гэрээг хугацаатай байгуулаагүй байлаа. Ховд аймаг улсын болон орон нутгийн төсөв, төсөл, иргэн, аж ахуйн нэгжийн хөрөнгөөр шинээр барьсан барилга, байгууламжид гүйцэтгэлийн зураг хийлгүүлээгүй, геодезийн байнгын 36 цэг устсан зөрчил илэрлээ. Геодези, зураг зүйн тухай хууль 50, Кадастрын зураглал ба газрын кадастрын тухай хууль 76, Газрын тухай хууль 70 хувийн хэрэгжилттэй байна. Цацрагийн эх үүсгүүрийн чиглэлээр Бүсийн оношилгоо эмчилгээний төв нь цацрагийн үүсгүүрийн бүртгэл, ашиглалтын мэдээ, дотоод хяналтын ажлын тайланг хуулийн хугацаанд ирүүлээгүй, “Ач заяа” эмнэлэгт компьютер томографийн болон рентгений аппаратыг зориулалтын бус өрөөнд суурилуулсан, Цаг уур, орчны шинжилгээний газарт цацрагийн түвшинг хэмжих хэмжилтийн багажийг баталгаажуулаагүй зэрэг зөрчил илэрлээ. Шалгалтад хамрагдсан байгууллагуудад Цөмийн энергийн тухай хуулийн хэрэгжилт 70 хувьтай байна. Шалгалтын явцад илэрсэн нийтлэг зөрчилд дүн шинжилгээ хийж үзэхэд аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад дотоод хяналт төлөвшөөгүй, нэр төдий хийгддэг, журам мөрдөж байгаа боловч эрсдлээ зөв тодорхойлоогүй, дотоод шалгалтын мөрөөр засч залруулах арга хэмжээ авдаггүй, хөрөнгө, цаг хугацаа шаардах зөрчлийг арилгахдаа хойрго, зөвхөн орлого, ашиг хөөж ажиллаж байна. Баян-Өлгий, Ховд аймагт хийсэн шалгалтын дүнг 2015.06.05-ны өдөр газрын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн гаргасан шийдвэрийг холбогдох яам, байгууллага, албан тушаалтанд албан тоотоор хүргүүллээ. ХХААХГ